آب و فرهنگ
انسانها در طول قرن‌ها به قدرت شفابخشی آب باور داشته و برای تسکین دردهای خود از آب استفاده کرده‌اند
انسانها در طول قرن‌ها به قدرت شفابخشی آب باور داشته و برای تسکین دردهای خود از آب استفاده کرده‌اند. از این نظر چشمه‌های آبگرم جایگاه خاصی داشته‌اند. بسیاری از تمدن‌ها این چشمه‌ها را مقدس می‌دانستند، زیرا بیماران سلامتی خود را بازمی‌یافتند. آبگرم‌ها همواره در زندگی انسانها وجود داشته‌اند. هرچند که آبگرم‌ها بسته به تحولات پزشکی مدتی در پس زمینه باقی مانده‌اند، ولی هرگز قابل انصراف نبوده‌اند.
دور شدن از طبیعت، استرس زندگی شهری و مشکلات سلامتی که به همراه دارد، مردمان امروزی را به سمت یافتن راه‌حل‌های مختلف سوق می‌دهد. علاقه به آبگرم‌ها روز به روز در رویکرد درمانی و پیشگیرانه درمانی افزایش می‌یابد. این آبهای معدنی در طب مدرن به عنوان عنصر درمانی شاخه علمی "بالنولوژی" مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما برای بهره‌مندی از قدرت شفابخشی آب و یا آرامش گرفتن از آب به چشمه‌های آبگرم می‌رویم. برای تجربه یافتن سلامتی از آب... آناتولی یک "بهشت آبهای شفابخش" است که درمان بسیاری از بیماریها از روماتیسم گرفته تا بیماریهای تنفسی و از اختلالات سیستم عصبی گرفته تا مشکلات گردش خون است. به ارائه اطلاعات در خصوص چشمه‌های آبگرم ترکیه ادامه خواهیم داد...
به نظر شما آیا شفایافتن در داخل آبگرم در حالی که بر رویتان برف می‌بارد ممکن است؟ و یا این سخنان یک رویاست؟ جغرافیای آناتولی مانند هر بخش دیگری در این زمینه نیز پر از سورپرایزهاست! در منطقه آناتولی شرقی که زمستان‌های سختی دارد چنین آبگرمی وجود دارد! آبگرم‌های شبیه تراورتن‌های پاموک‌قلعه در شهرستان دیادین آغری واقع است. آب این چشمه‌ها نه تنها آبگرم، بلکه در عین حال آب ترمومینرال نیز هستند. برای اینکه آبی که از زمین خارج می‌شود به عنوان آبگرم به شمار آید، باید دمای آن 20 درجه و بالاتر از آن باشد. در صورتی که یک لیتر از این آب حاوی بیش از 1 گرم مواد معدنی باشد، آب ترمومینرال یعنی آبگرم حاوی مواد معدنی به شمار می‌رود. در یک لیتر از آبگرم‌های دیادین، بیش از یک گرم بیکربنات، کلر، سلفات و کلسیم وجود دارد. دمای این آب شفابخش که از عمق 300 متری زمین خارج می‌شود، حدود 80 درجه است. آبی که با عبور از استخرهای خنک کننده دمای آن تا 45 درجه کاهش می‌یابد، به حوض‌ها ارسال می‌شود. آب این چشمه‌ها برای درمان بیماری‌هایی چون رماتیزم، بیماریهای پوستی، استخوانی، آرتروز و مشکلات متابولیزم مفید است.
دیادین یکی از قدیمی‌ترین مراکز مسکونی آناتولی، برای دسترسی آسان به آب، در کنار یک رود تاسیس شده است. از وسط منطقه‌ای که چشمه‌های آبگرم واقع است، رود مراد عبور می‌کند. رود مراد از کوه آتش‌فشانی تندورک سرچشمه می‌گیرد. گودال‌های آبگرم که رویشان در تابستان و زمستان پوشیده از بخار است، ما را به تفکر وامی‌دارد که آیا کوه تندورک واقعاً یک آتشفشان منقرض شده است؟
در دیادین یک شهر باستانی به نام "میا" که به عنوان "مهد تمدن‌ها" شناخته می‌شود وجود دارد. شهر باستانی میا با کندن صخره‌ها ساخته شده و شبیه دودکش‌های پری کاپادوکیا می‌باشد. در این شهر باستانی، شمار زیادی غار که به عنوان اتاق، آشپزخانه و عبادتخانه مورد استفاده قرار می‌گرفته وجود دارد. در این غارها به ردپای باورها و اعتقادات برمی‌خوریم. در نتیجه تخریبات در طول زمان، تنها یک محراب تراشیده شده بر سنگ، قطعات سنگ به شکل صلیب و مزارها تا به امروز باقی مانده است.
بیایید از شرقی‌ترین نقطه آناتولی به سمت غرب حرکت کرده و نگاهی بیندازیم به چشمه‌های آبگرم آناتولی مرکزی. سنت آبگرم در جغرافیای آناتولی از دوران هیتیت آغاز شده و تا به امروز رسیده است. در دوران سلجوقیان و خان‌نشینی‌های آناتولی، چشمه‌های آبگرم دوران روم و بیزانس مرمت شده و به شکل حمام ترک درآورده شد. ترک‌ها به اطراف استخرهای دوران روم، مکان‌هایی برای استحمام افزودند. عثمانیان نیز چشمه‌های آبگرم باقیمانده از دوران سلجوقیان را مرمت کرده و مورد استفاده قرار دادند. آبگرم‌های هایمانا، قیزیلجاحمام و آیاش در آنکارا جزو این دسته از آبگرم‌ها هستند.
یکی دیگر از شهرهایی که با آبگرم‌هایش شهرت دارد، آفیون‌کاراحصار است. در این شهر حدود هفتاد چشمه آبگرم وجود دارد. چنین به نظر می‌رسد که این آبگرم‌ها از دوران فریقی‌ها تاکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد. معروف‌ترین این آبگرم‌ها، آبگرم صاندیقلی است که با آب گوگرددار و حمام‌های گل شهرتی جهانی دارد. این آبگرم به ویژه برای درمان پس از عمل جراحی ارتوپدیک و آسیب‌های ورزشی مفید است. آبگرم‌های گجک، گازلی‌گول، هئیبلی و عمر از چشمه‌های آبگرم مشهور در آفیون‌کاراحصار هستند.
همانطور که گفتیم از دوران باستان تاکنون علاقه به آبگرم‌ها کاهش نیافته است. علاقه به آبهای شفابخش در قرون وسطی که دارو ناکافی بود نیز ادامه داشت. کسانی که می‌خواستند سلامتی خود را بازیابند با اقامت در طول چندین روز در این مکانهای خاص، بهبود می‌یافتند. با آغاز قرن نوزدهم بر اهمیت آبگرم‌ها در جهان افزوده شد. در آن دوران آبگرم‌های یالووا میزبان شمار زیادی دولتمرد خارجی بود. آبگرم‌های یالووا که در نتیجه وقوع زلزله بوجود آمده‌اند، در طول هزاران سال، مرکز شفابخش تمدن‌های مختلف بوده‌اند. بر اساس منابع، مردم منطقه در زمانهای قدیم، باور داشتند که آب گرم و بخاری که از زمین خارج می‌شود، از دهان یک اژدها بیرون می‌آید. به عقیده آنها این بخار از آینده خبر می‌داد. چشمه‌های آبگرم یالووا در آن دوره به عنوان نوعی عبادتگاه عمل می‌کردند.
آبگرم‌ها در دوران جنگ جهانی اول مورد غفلت و آسیب قرار گرفتند. در خلال سفر مصطفی کمال آتاترک بنیانگذار جمهوری ترکیه به یالووا، تقدیر آبگرم‌ها تغییر یافت. آتاترک از چشمه‌های آبگرم تحسین کرده و گفت "اینجا، شهر آب آینده خواهد بود". همان روز فعالیت‌های بازسازی در ترمال، یکی از شهرستان‌های یالووا سرعت بیشتری گرفت. ترمال به یک مرکز مشهور در سطح جهان تبدیل شده است.
ترمال قرن‌هاست که مرکز شفابخش در دوران روم، بیزانس، سلجوقی و عثمانی بوده و امروزه نیز در درمان بیماریها مورد توجه قرار دارد. دمای آبگرم‌ها بین 54 تا 64 درجه سانتیگراد تغییر می‌کند و حاوی سدیم، کلسیم و سلفات است. بیماران برای درمان بیماریهای رماتیزم، متابولیزم، دستگاه گوارش و دستگاه تنفسی و مشکلات روحی، روانی و به ویژه پس از عکل جراحی ارتوپدیک سراغ این آبگرم می‌آیند. آبگرم‌های یالووا که به علت پوشش گیاهی بینظیر و ارزشهای تاریخی و باستان‌شناسی تحت حفاظت قرار دارد، یکی از مراکز تفریحی و بهداشتی پیشرو در جهان است.
منطقه آناتولی غربی از نظر منابع آبگرم غنی‌ترین منطقه در جغرافیای آناتولی است. از زمان تاسیس اولین شهرهای تمدن هلنیستی در آناتولی غربی، چشمه‌های آبگرم بسیاری از دوره باستان در این منطقه وجود دارد که بسیاری از آنها در انتظار کشف هستند. ازمیر با توجه به تعداد چشمه‌های آبگرم، ثروتمندترین شهر ترکیه است. در ازمیر بیش از سی منبع آبگرم وجود دارد. ازمیر با چشمه‌های آبگرم در سفری‌حصار، چشمه و دیکیلی، به ویژه برگاما معروف‌ترین چشمه آبگرم دوران باستان، به بیماران از چهار گوشه جهان شفا می‌دهد!
آبگرم گونن در بالیک‌اسیر که به عنوان "معدنی‌ترین آب" جهان به ثبت رسیده، آبگرم اویلات در اینه‌گول بورسا که به بیماران در شرف مرگ نیز شفا می‌بخشد، آبگرم هاییتلی با تراورتن‌های کوچک سرخ‌رنگ پاموک‌قلعه با درصد بالای آهن، آبگرم‌های بورسا که نماینده معماری چشمه‌های آبگرم هستند و صدها آبگرم در اسکی‌شهیر، کوتاهیا و ... البته که جا دارد از هر کدام به تفصیل سخن بگوییم.
